Οι περισσότεροι καρκίνοι του στομάχου προέρχονται από τα κύτταρα του εσωτερικού στρώματος του στομάχου (τον βλεννογόνο), τα οποία υπό κανονικές συνθήκες παράγουν και απελευθερώνουν τη βλέννη και άλλα υγρά.
Αυτοί οι καρκίνοι ονομάζονται αδενοκαρκινώματα και αποτελούν το 90% των περιπτώσεων όλων των καρκίνων του στομάχου.
Παγκόσμια, ο καρκίνος του στομάχου είναι πιο συχνός στην Ανατολική Ασία, Νότια Αμερική και Ανατολική Ευρώπη. Είναι λιγότερο συχνός στη Δυτική Ευρώπη παρά το γεγονός ότι είναι ο πέμπτος πιο διαδεδομένος καρκίνος στην Ευρώπη. Είναι περίπου δύο φορές πιο συχνός στους άντρες από ότι στις γυναίκες. Συνήθως διαγιγνώσκεται σε ηλικίες μεταξύ 60 και 80 ετών. Η παρατηρούμενη διαφορά στη συχνότητα του καρκίνου του στομάχου μεταξύ ηπείρων και χωρών οφείλεται κυρίως σε διαιτητικές διαφορές και γενετικούς παράγοντες.
Έχουν αναγνωρισθεί κάποιοι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του στομάχου. Ένας παράγοντας κινδύνου αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης του καρκίνου δεν είναι όμως ούτε αρκετός ούτε απαραίτητο ότι θα προκαλέσει καρκίνο. Δεν αποτελούν από μόνοι τους αιτία. Οι περισσότεροι άνθρωποι με αυτούς τους παράγοντες κινδύνου δεν θα εκδηλώσουν ποτέ καρκίνο ενώ κάποιοι άλλοι χωρίς κανένα από αυτούς τους παράγοντες θα αναπτύξουν καρκίνο του στομάχου.
Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι:
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή H.Pylori είναι ένα βακτήριο που εδράζεται στο στομάχι και προκαλεί χρόνια φλεγμονή ή γαστρικά έλκη.
- Τρόπος ζωής:
Διατροφή
■ Η υψηλή διαιτητική πρόσληψη αλατιού.
■ Η αυξημένη πρόσληψη τροφών που περιέχουν νιτρικά* άλατα και νιτρώδη*, όπως το συντηρημένο κρέας, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του στομάχου.
■ Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, που περιέχουν βιταμίνες Α και C, έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει σημαντικά από την ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου.
Κάπνισμα: Η συχνότητα του καρκίνου του στομάχου είναι περίπου διπλάσια στους καπνιστές.
Απασχόληση: Εργαζόμενοι σε βιομηχανίες άνθρακα, μετάλλου και καουτσούκ έχουν ελαφρώς πιο αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνου του στομάχου.
Μεμονωμένες μελέτες έχουν δείξει πως η σωματική άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας στο μισό.
Οι γιατροί χρησιμοποιούν τη σταδιοποίηση για να εκτιμήσουν την έκταση του καρκίνου και τη πρόγνωση* του ασθενούς.
Η σταδιοποίηση συνήθως εκτελείται δύο φορές: μετά από τη κλινική και ακτινολογική εκτίμηση του όγκου και μετά το χειρουργείο. Αυτό γίνεται γιατί εάν πραγματοποιηθεί το χειρουργείο, το στάδιο μπορεί να επηρεαστεί από τα αποτελέσματα της εργαστηριακής εξέτασης του αφαιρεθέντος όγκου και των λεμφαδένων.
Ο σχεδιασμός της θεραπείας γίνεται από μια διεπιστημονική ομάδα ιατρών. Αυτό συνήθως απαιτεί μία συνάντηση μεταξύ διαφόρων ειδικών, που αποκαλείται ογκολογικό συμβούλιο. Σε αυτή τη συνάντηση, θα συζητηθεί ο σχεδιασμός της θεραπείας με βάση τις σχετικές πληροφορίες από τις εξετάσεις.
Σε πρώτη φάση θα αποφασιστεί εάν ο όγκος είναι εξαιρέσιμος (χειρουργήσιμος), που σημαίνει ότι μπορεί να αφαιρεθεί εξ’ ολοκλήρου με ένα χειρουργείο ή μη εξαιρέσιμος που σημαίνει ότι αυτό δεν είναι δυνατόν. Σε ένα όγκο που κρίνεται εξαιρέσιμος, μπορεί ο όγκος να έχει διηθήσει γειτονικούς ιστούς αλλά αυτοί μπορεί να αφαιρεθούν χωρίς επιπλοκές. Ένας όγκος μπορεί να είναι μη εξαιρέσιμος επειδή έχει αναπτυχθεί πολύ κοντά σε γειτονικά όργανα ή λεμφαδένες*, ή επειδή έχει αναπτυχθεί πολύ κοντά σε μεγάλα αγγεία, ή έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος.
Η χειρουργική επέμβαση είναι η μόνη θεραπεία που αποσκοπεί στην ίαση του καρκίνου. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, οι υπόλοιπες θεραπείες χορηγούνται με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη παράταση της επιβίωσης.
Κατά την διάρκεια της εγχείρησης οι χειρουργοί θα αφαιρέσουν τον όγκο με ένα τμήμα ή ολόκληρο το στομάχι. Το μέγεθος του ιστού που θα αφαιρεθεί εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Είναι σημαντικό να αφαιρεθεί ο όγκος σε υγιή όρια και οι λεμφαδένες* που βρίσκονται κοντά στο στομάχι.
Συμπληρωματική θεραπεία
Η συμπληρωματική θεραπεία είναι μία θεραπεία που δίδεται επιπρόσθετα του χειρουργείου. Αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή της χημειοθεραπείας είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία. Οι συμπληρωματικές θεραπείες μπορεί να ξεκινήσουν πριν το χειρουργείο (προ-εγχειρητικές) ή μετά το χειρουργείο. Ο στόχος των συμπληρωματικών θεραπειών είναι να μειώσουν το μέγεθος του όγκου ώστε να διευκολύνουν την αφαίρεση του όταν χορηγούνται πριν το χειρουργείο και να εξαλείψουν τα κύτταρα που παραμένουν μετά το χειρουργείο είτε στο στόμαχο είτε στους λεμφαδένες.
Για τους ασθενείς με τοπικά προχωρημένο ανεγχείρητο νόσο, συστήνεται η χημειοθεραπεία* για ανακούφιση των συμπτωμάτων. Κατόπιν, οι ασθενείς μπορούν να επανεκτιμηθούν για χειρουργείο, αν ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία.
Η χημειοθεραπεία* στοχεύει καρκινικά κύτταρα σε ολόκληρο το σώμα και χορηγείται για να τα σκοτώσει ή να περιορίσει την ανάπτυξή τους.
Τα είδη της χημειοθεραπείας* για την ανεγχείρητη νόσο συζητούνται στην επόμενη ενότητα (θεραπεία για στάδιο ΙV). Μερικοί ασθενείς μπορεί να επανεκτιμηθούν για χειρουργείο, και θα μπορούσαν επίσης να λάβουν προεγχειρητική χημειο-ακτινοθεραπεία (χημειο-ακτινοθεραπεία πριν να υποβληθούν σε χειρουργείο), παρότι αυτή η τακτική παραμένει υπό διερεύνηση.
Συστηματική θεραπεία Σε αυτό το στάδιο, η χρήση της χημειοθεραπείας* και των στοχεύουσων θεραπειών βελτιώνει την επιβίωση του ασθενούς. Χορηγούνται για να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα. ή να περιορίσουν την ανάπτυξη τους με αποτέλεσμα την ύφεση των συμπτωμάτων και την παράταση της επιβίωσης.