Ο στόχος της εξατομικευμένης ιατρικής είναι να προσφέρει στους ασθενείς πιο αποτελεσματική θεραπεία.
“το κατάλληλο φάρμακο, για τον κατάλληλο ασθενή, την κατάλληλη ώρα”
Η εξατομικευμένη θεραπεία και η ιατρική ακριβείας στον καρκίνο αναφέρεται στη δυνατότητα παροχής της βέλτιστης θεραπείας με βάση τα μοριακά χαρακτηριστικά του όγκου και τη γενετική του ατόμου, χρησιμοποιώντας στοχευμένες θεραπείες αποσκοπώντας στην αποτελεσματική θανάτωση των καρκινικών κυττάρων. Ο προκάτοχος της εξατομικευμένης ιατρικής, όπως την καταλαβαίνουμε σήμερα, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στον τομέα του καρκίνου του μαστού, μετά την αναγνώριση των ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων και την επακόλουθη ανάπτυξη παραγόντων που στόχευαν τους υποδοχείς τους.
Επί σειρά ετών ταξινομούσαμε τους όγκους ανάλογα με τη θέση προέλευσής τους και χρησιμοποιώντας ένα σύστημα ταξινόμησης που ονομάζεται «TNM (tumor-node-metastasis)». Ερευνητές και κλινικοί γιατροί κάποτε πίστευαν ότι όλοι οι καρκίνοι που προέρχονται από την ίδια περιοχή ήταν βιολογικά παρόμοιοι και διέφεραν ίσως μόνο στο βαθμό διαφοροποίησης. Είναι πλέον σαφές ότι οι όγκοι που προέρχονται από το ίδιο όργανο μπορεί να διαφέρουν σημαντικά τόσο στην πρόγνωση όσο και στη θεραπεία, αν και οι «παλιές» διαγνωστικές παράμετροι εξακολουθούν να είναι βασικά στοιχεία για τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων. Σήμερα, έχουμε τη δυνατότητα να ταξινομήσουμε τους διάφορους τύπους καρκίνου με βάση κρίσιμους μοριακούς στόχους. Φάρμακα που δρουν ειδικά εναντίον μοριακών στόχων στα καρκινικά κύτταρα – που ονομάζονται στοχευμένες θεραπείες – έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ορισμένων τύπων καρκίνου σε επιλεγμένους ασθενείς.
Η πρόοδος αυτή στην ογκολογία οφείλεται στις εξελίξεις της μοριακής βιολογίας και στις σύγχρονες τεχνολογίες, όπως η αλληλούχιση νέας γενιάς (NGS – next generation sequencing), που αποτελεί ισχυρό εργαλείο το οποίο μας επιτρέπει να εντοπίσουμε μεταλλάξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως στόχοι για φάρμακα.
Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη διάγνωση και τη θεραπεία τα τελευταία 20 χρόνια, ο καρκίνος εξακολουθεί να είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου. Επί του παρόντος δεν βρισκόμαστε ακόμη στην εποχή της εξατομικευμένης ογκολογίας αλλά στην εποχή της στρωματοποιημένης ογκολογίας, πράγμα που σημαίνει ότι είμαστε σε θέση να ταξινομήσουμε τους καρκίνους σύμφωνα με κρίσιμους στόχους έναντι των οποίων έχουμε αναπτύξει αποτελεσματικά φάρμακα.
Η εξατομικευμένη διαχείριση θεωρείται ως το μέλλον της φροντίδας του καρκίνου, στοχεύοντας στην προσφορά στους ασθενείς της καλύτερης θεραπείας σύμφωνα με το προσωπικό τους ιατρικό ιστορικό, τη φυσική τους κατάσταση και τα μοριακά χαρακτηριστικά των όγκων τους.
Σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τη νόσο του ασθενούς μπορούν να εντοπιστούν με δειγματοληψία ιστού και αίματος. Αυτό σημαίνει λήψη ενός ή περισσότερων δειγμάτων από τους ιστούς και τον όγκο του ασθενούς.
Οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν ότι η εξατομικευμένη ιατρική βασίζεται σε εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες ενδέχεται να μην είναι διαθέσιμες σε όλα τα ιατρικά κέντρα.